“`html
Hükûmet, özellikle sebze ve meyve fiyatları üzerindeki aracılık giderlerini azaltarak, vatandaşların bu ürünlere daha uygun fiyatlarla ulaşımını sağlamak amacıyla toptancı hallerine yönelik önemli bir düzenleme gerçekleştiriyor. Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı yeni taslak, “Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun”da köklü değişiklikler önermektedir.
Bu taslağa göre, toptancı halleri için gerekli izinlerin doğrudan belediyelerden alınması gerekecek ve bu izinlerin Ticaret Bakanlığı’na devredilmesi sağlanacaktır. Böylece sadece asgari şartları taşıyan ve kaliteli hizmet sunan modern toptancı hallerinin kurulması teşvik edilecektir.
Ayrıca, toptancı hallerin kurulmasına isteyen üretici birliklerine bu mekanların ücretsiz tahsis edilmesi planlanmaktadır. Bu uygulama ile üretici birliklerinin güçlendirilmesi hedeflenirken, malların toptan alım, satım ve taşıma işlemleri hal kayıt sistemine bildirilmesi gerekecek. Henüz satışa sunulmamış ve depolarda tutulan ürünlerin de bu bildirim kapsamına girmesi bekleniyor.
Türkiye Gazetesi’nin haberine göre, üretici birliklerine satılan tarımsal ürünlerin bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak. Bu düzenlemeyle üretici birliklerinin teşvik edilmesi amaçlanıyor. Ticaret Bakanlığı, anlaşmalı perakendecilerin satışa sunacağı ürünlerin en fazla %20’sinin doğrudan üreticilerden temin edilmesini zorunlu kılabilecek. Bu düzenleme, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farkı azaltmayı da hedefliyor.
Üretici birliklerine, ortaklarının ve üyelerinin ürünlerinin satışına aracılık etmeleri imkânı tanınarak, bu birliklerin kendi mallarını satın almasına gerek kalmadan ortak ve üyelerinin ürünlerini pazarlamaları sağlanacak. Ayrıca, aracı maliyetlerini düşürmek amacıyla aynı hali içindeki komisyonculardan diğer komisyonculara ve tüccarlardan diğer tüccarlara mal devri ve satışı yasaklanacak.
Komisyoncular, kanuni kesintileri satış bedelinden düşen tutarları otuz gün içinde ödemek zorunda olacaklardır. Diğer satıcıların ise malın teslim tarihinden itibaren on beş gün içinde ödeme yapmaları gerecektir. Bu ödemelerin bankalar aracılığıyla gerçekleştirilmesi, kayıt dışılığın önlenmesine yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Belediye toptancı hallerinde faaliyet gösterenlerin kira sözleşmelerinin sonunda uzatılması sağlanacak. Bu durum, kira ve satış ihale bedellerinin yüksek olmasından kaynaklanan maliyet artışlarının engellenmesine yardımcı olmaya yönelik bir girişimdir. Ayrıca, üretici birliklerinin kira bedellerinde %75 indirim uygulanması düşünülmektedir. Ancak, gerçeğe aykırı bildirim veya bildirimsiz mal alım satımı yapanların kira sözleşmeleri sona erecektir.
Üreticilere ödenen mal bedellerinin zamanında ödenmemesi durumunda, teminat uygulaması genişletilecektir. Hal dışında faaliyet gösteren tüccarlar da bu kapsamda yer alacakken, üreticiler dışındaki alacaklar için teminattan kesintiler yapılması sağlanarak alacakların toplanması kolaylaşacaktır.
Piyasada serbest rekabeti engelleyen uygulamalara karşı ceza artırılacak. Örneğin, malları belirli ellerde toplamak, satışını kısıtlamak veya yok etmek gibi davranışları sergileyenlere, 177 bin 340 TL olan ceza miktarı 1 milyon TL’ye çıkarılacak. Ayrıca, zamanında ödenmeyen mal bedelleri için uygulanacak idari para cezasının da artırılması gündemde.
Belirlenen usullere aykırı şekilde bozulan ürünleri çöpe atanlara 200 bin TL ceza uygulanacak. Aynı zamanda bu yasağı ihlal eden üreticilerin, üç yıl süre ile herhangi bir üretim desteğinden yararlanamayacakları öngörülüyor. Ambalajı, taşıma ve depolama standartlarına uygun olmayan kişiler için de 36 bin TL ceza kesilecektir.
Ticaret Bakanlığı, üreticilerden mal temin etme yükümlülüğünü yerine getirmeyen perakendecilere ciddi cezalar verecek. Her yıl için 50 milyon TL ceza uygulanacak. Ayrıca, depolama ve taşıma desteği sağlaması amacıyla Bakanlığa yetkiler verilmektedir.
Son dönemde gıda fiyatlarının düştüğünü belirten İstanbul PERDER Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Güzel, havaların ısınması ve meyve sebze bollaşmasının fiyatlara olumlu yansıdığını ifade etti. Farklı ürünlerde ortalama %50 oranında bir azalma gerçekleştiğini, özellikle domates dışında sebze fiyatlarının düşüş gösterdiğini vurguladı.
Balıkesir’de yumurtacı tavuk üretimi gerçekleştiren Tarım Orman Gençlik Konseyi Üyesi Esra Özder Çakmak, üretim kalitesini artırmak için yapay zeka uygulamalarını devreye sokmayı hedefliyor. Çakmak, tarım sektöründe yenilikçi olma amacını vurgulayarak, bu tür uygulamaların kaliteli üretimi destekleyip zaman kazandıracağını ifade etti.
“`
