Türkiye’de Ekonomik Krizin Getirdiği Dilencilik Sorunu

Son yıllarda Türkiye, ağır bir ekonomik krizle baş başa kalırken bu krizin etkileri her geçen gün daha çok hissediliyor. Artan suç örgütleri, kara para, sahte para, uyuşturucu ticareti ve hırsızlık gibi sorunlarla birlikte dilencilik de toplumun yeni bir sorunu haline geldi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden alınan bilgilere göre, 2020 yılında yakalanan dilenci sayısı 5.517 iken bu sayı 2023 yılında resmen ikiye katlanarak 10.383’e yükseldi. 2024’ün ilk 11 ayında ise 8.998 dilenci yakalandı. Aynı dönemlerde dilencilerden toplanan para miktarı da ciddi bir artış gösterdi. 2020’de toplanan para miktarı 70.623 TL iken bu rakam 2023 yılında 360.390 TL’ye, 2024’ün ilk 11 ayında ise 691.215 TL’ye yükseldi. “Dilenciler; Türkiye’de Yoksulluk ve Dilenme Kültürü” kitabının yazarı Doç. Dr. Aslıcan Kalfa Topateş, bu artışın ardında ekonomik ve toplumsal bozulmanın yattığını vurguladı.

Topateş: Orta Sınıftan Düşüş Var

Doç. Dr. Topateş, ekonomik yapının sosyal ilişkileri şekillendirdiğini belirterek, “2015 yılında yaptığım araştırmada Türkiye’de ‘sınıf altı topluluk’ henüz yoktu. Ancak şu anda maalesef böyle bir grup var. Bu grup, ekonomik ve sosyal bağlardan tamamen kopmuş durumda. İşsizlik, ekonomik sorunlar ve sosyal bozulma oldukça artmış durumda” şeklinde konuştu.

Topateş, Türkiye’de oluşan “sınıf altı topluluk” fenomenini bir örnekle açıkladı: “İzmir’de, çöpten karton toplamaya giden ve gecekonduda yanarak hayatını kaybeden 5 çocuk vardı. Bu çocukların annesi Melisa, babası (çocukların dedesi) emekli bir öğretmendi. Ancak ekonomik zorluklar nedeniyle ailenin durumu o kadar kötüye gitmiş ki orta sınıftan sınıf altına düşmüşler. Emekli öğretmenin torunları gecekondu da yaşıyor, kızı artık kağıt toplayıcılığı yapmak zorunda kalıyor.”

Erkeklerin Sayısı Artıyor

Doç. Dr. Topateş, dilencilik alanının genellikle kadınlar ve çocuklar aracılığıyla geliştiğini belirterek, “Eskiden erkekler dilenmekten çekinir ve yoksulluk yardımlarına başvurmazdı çünkü ataerkil sistem daha baskındı. Ancak şu anda ekonomik durum o kadar kötü ki kimse dilenmekten çekinmiyor. Bu durum bizi ABD’deki yoksulluk ve gelir eşitsizliğiyle karşılaştırabilir. Türkiye’deki son ekonomik kriz, Türkiye’nin daha önceki dilencilik örüntülerinden farklılaştı” dedi.

Evsizlik Sorunu da Endişe Verici

Dilencilerin yanı sıra evsizlerin sayısının da önemli bir sorun olduğunu belirten yetkililer, İBB verilerine göre 2020 yılında İstanbul’da 5.137 evsiz kişiye ulaşıldığını, bu sayının 2023 yılında 4.641’e gerilediğini açıkladı. Yetkililer, “Yoksulluktan dolayı dilenenler, dolandırıcı dilenciler veya evsizlerle karşılaştığınızda derhal belediye ile iletişime geçin. Bu durumda yardımcı olabilecek en etkili çözüm belediyenin müdahalesidir” uyarısında bulundu.