İnsan sağlığına ve iklime zararlı plastik kirliliğinin üç temel politika ve piyasa değişikliğiyle 2040’a kadar yüzde 80 azaltabileceği ve döngüsel ekonomide yaklaşık 1,3 trilyon dolar tasarruf sağlanabileceği hesaplanıyor.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın (UNEP), plastik kirliliğini önlemek amacıyla küresel bir anlaşma oluşturmak için bu ay sonunda Paris’te yapılacak görüşmelerin ikinci turu öncesi yayımladığı raporu, problemli ve gereksiz plastik kullanımını ortan kaldırmak için üç temel piyasa değişikliği önerisinde bulunuyor.
Yeniden kullanım, geri dönüşüm ve ürünlerin yeniden yönlendirilmesi ve çeşitlendirilmesi olarak sıralanan bu üç değişikliğinin uygulanmasıyla, plastik kirliliğinin 2040’a kadar yüzde 80 azaltılabileceği öngörülüyor.
Rapora göre, söz konusu üç değişiklik küresel çapta uygulansa bile, 2040’a kadar her yıl tek kullanımlık ve kısa ömürlü ürünlerden kaynaklanan 100 milyon tonluk plastik kirliliğiyle mücadele edilmesi gerekiyor.
Buna rağmen, üç değişiklik kapsamında ülkelerin alacağı önlemlerle döngüsel ekonomiye geçişin yaklaşık 1,3 trilyon dolar tasarruf sağlayacağı hesaplanıyor.
Bu dönüşümün 2040’a kadar net 700 bin istihdam artışı yaratacağı ve özellikle düşük gelirli ülkelere fayda sağlayacağı öngörülüyor.
Sağlık, iklim, hava kirliliği ve deniz ekosisteminin bozulması gibi nedenlerden kaynaklanan problemlerin önlenmesiyle ise 3,25 trilyon dolar tasarruf edilebileceği tahmin ediliyor.
UNEP’in önerdiği sistemsel değişiklik için yıllık 65 milyar dolar yatırım gerekirken, değişikliğin yapılmadığı durumda katlanılacak maliyetler ise yıllık 113 milyar dolar seviyesinde bulunuyor.
Plastik kirliliğiyle mücadele için öncelikli olarak uluslararası boyutta oluşturulmuş politikaların benimsenmesine, ulusal planlamaların yanı sıra iş dünyasının da aksiyon almasına ihtiyaç duyuluyor.
UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, rapora ilişkin değerlendirmesinde, plastiklerin üretimi, kullanımı ve ortadan kaldırılmasında kullanılan yöntemlerin insan sağlığı için riskler yaratırken iklim şartlarını da zorlaştırdığını belirterek, “Bu rapor, hem vücudumuzdan hem de ekonomimizden plastikleri atarak döngüsel bir ekonomi yaklaşımı oluşturulması ve bu risklerin büyük ölçüde azaltılması için bir rol haritası sunuyor. Bu önerilerin takip edilmesi halinde, plastik kirliliğinde küresel bir anlaşmaya varılabilir ve büyük ekonomik, sosyal ve çevresel kazanımlar sağlanabilir.” ifadelerini kullandı.
WWF ise “en yüksek riskli ve gereksiz” olarak nitelendirilen tek kullanımlık plastik ürünlerinin dünyada yasaklanması için ülkelere çağrıda bulundu.
WWF’e göre, doğada çözülmesi yüzlerce yıl süren plastiğin yarısı tek kullanımlık ve kısa ömürlü ürünler için üretiliyor ve plastik ambalaja sahip ürünlerin büyük kısmı yüksek ve orta gelirli ülkelerde tüketiliyor. Dünyada plastik ürünlerin sadece yüzde 10’u geri dönüştürülüyor.
