TÜİK, 2018-2022 İçin İl Bazında Beşeri Kalkınma Endeksi Verilerini Açıkladı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018-2022 dönemine ilişkin “İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi” verilerini kamuoyuyla paylaştı.

Yayımlanan verilere göre, beşeri kalkınma endeksi 2018’de 0,844 seviyesindeyken, 2022’de yüzde 1,1 artışla 0,854’e yükseldi.

Türkiye, bu değerle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın belirlediği sınıflandırmaya göre “Çok Yüksek Gelişmişlik” seviyesinde yer aldı. Endeksin alt bileşenleri arasında yer alan yaşam beklentisi endeksi 2022’de önceki yıla göre yüzde 2,2 azalarak 0,882’ye gerilerken, eğitim endeksi yüzde 3 artışla 0,807, gelir endeksi ise yüzde 2,6 artışla 0,875 olarak kaydedildi.

Ankara, En Yüksek Beşeri Kalkınma Endeksine Sahip İl Konumunda

2022’de il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip ilin Ankara olduğu görüldü, 0,891 seviyesiyle zirvede yer aldı. Ankara’yı sırasıyla 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli, 0,870 ile İzmir, 0,867 ile Muğla takip etti. En düşük beşeri kalkınma endeksine sahip il ise 0,748 ile Ağrı oldu, bu ilimizi Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis izledi.

Beşeri kalkınma endeksinde 2018-2022 döneminde en fazla artış gösteren ilk 5 il sırasıyla yüzde 4,1 ile Kilis, yüzde 4 ile Şırnak, yüzde 3,9 ile Çankırı ve Hakkari, yüzde 3,8 ile Ağrı oldu. Aynı dönemde endekste düşüş yaşanan iller ise yüzde 0,2 ile Trabzon, yüzde 0,1 ile Ordu, yüzde 0,03 ile Rize ve yüzde 0,02 ile Karabük şeklinde kaydedildi.

İlk Kez TÜİK Tarafından İl Bazında Yayımlanan Beşeri Kalkınma Endeksi

TÜİK tarafından yayımlanan bülten, beşeri kalkınma endeksi hakkında detaylı bilgiler içeriyor.

Ülkelerin ekonomik gelişiminde, fiziki sermayenin yanı sıra beşeri sermayenin de önemli olduğu belirtiliyor. Beşeri kalkınma endeksi, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından ülkelerin beşeri sermaye yeterliliğini ölçmek amacıyla hesaplanıyor. Bu endeks yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç alt bileşeni kapsıyor.

Beşeri kalkınma endeksi, 0 ile 1 arasında değerlendiriliyor. Endeksin 0,8 ve üzeri “Çok Yüksek Beşeri Kalkınma”, 0,7 ile 0,8 arası “Yüksek Beşeri Kalkınma”, 0,55’in altı ise “Düşük Beşeri Kalkınma” seviyesini ifade ediyor.

TÜİK’in 2023’te yayımladığı ortalam eğitim süresi ve muhtemel eğitim süresi göstergeleriyle beşeri kalkınma endeksi Türkiye’de üretilebilir hale geldi. Bu endeks, ülke seviyesinden ziyade ilk kez il seviyesinde resmi istatistik olarak yayımlandı ve milli politikalar için bir yol gösterici olarak kullanılabilir.